چگونه از سطح تستوسترون در بدن آگاه شویم

چکیده : سنجش سطح تستوسترون در بدن چگونه است؟ آزمایش shbg چیست؟

در بدن ما چند نوع هورمون جنسی وجود دارد که یکی از آن‌ها تستوسترون نام دارد. این هورمون به عنوان هورمون مردانه شناخته می‌شود اما در بدن زنان نیز وجود دارد و نقش مهمی ایفا می‌کند. کاهش یا افزایش غیرطبیعی این هورمون می‌تواند نشانه بعضی بیمار‌ی‌ها در بدن ما باشد. آزمایش SHBG میزان یک پروتئین را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند که با سطح تستوسترون ارتباط دارد. در این مقاله قصد داریم به طور مفصل در مورد این آزمایش، تفسیر آن و عوامل تاثیرگذار بر آن صحبت کنیم.

آزمایش SHBG چیست؟

SHBG چیست؟ این هورمون با نام «گلوبین متصل به هورمون جنسی» شناخته می‌شود و نوعی پروتئین است که توسط کبد شما تولید می‌شود. این پروتئین به هورمون‌های جنسی بدن متصل می‌شود و امکان جابه‌جایی آن‌ها در خون را فراهم می‌کند. هورمون‌هایی که SHBG به آن‌ها متصل می‌شود شامل سه هورمون زیر است:

• استروژن
• دی هیدروتستوسترون (DHT)
• تستوسترون

آزمایش SHBG سطح این پروتئین را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. اگرچه SHBG به سه نوع هورمون متصل می‌شود، اما هورمونی که بیش از سایر هورمون‌ها در این آزمایش اهمیت دارد، تستوسترون است. گلوبین متصل مقدار تستوسترونی را که بافت‌های بدن شما می‌توانند دریافت کنند، کنترل می‌کند. میزان تستوسترون کم در مردان و تستوسترون بیش از حد در زنان می‌تواند مشکلاتی را برای سلامتی آن‌ها ایجاد کند. سطح SHBG در خون شما به عواملی چون جنس و سن بستگی دارد. همچنین می‌تواند به دلیل چاقی، بیماری کبد و پرکاری تیروئید تغییر کند. 

دلایل انجام آزمایش SHBG

اگر پزشک شما مشکوک باشد که سطح تستوسترون شما غیرطبیعی است، این آزمایش را تجویز می‌کند. این آزمایش می‌تواند به تشخیص موارد زیر کمک کند:

• کمبود آندروژن: سطح پایین هورمون آندروژن می‌تواند باعث ضعف عمومی و مشکلات جنسی در مردان شود. در زنان، آندروژن ممکن است بر تمرکز حواس و استحکام استخوان تاثیر بگذارد. همچنین ممکن است مانع از عملکرد تخمدان‌ها به شکل طبیعی باشد.  
• هیپوگنادیسم: این حالت بیشتر در مردان اتفاق می‌افتد. این بیماری در مردان با کاهش تستوسترون و اسپرم یافت می‌شود.

علائم غیر طبیعی بودن هورمون SHBG چیست؟

اگر علائم غیر طبیعی بودن تستوسترون را داشته باشید به انجام این آزمایش نیاز پیدا می‌کنید. در مردان غالبا با کاهش سطح تستوسترون و در زنان، در صورت افزایش میزان تستوسترون این علائم اهمیت پیدا می‌کند. علائم سطح پایین تستوسترون در مردان عبارتند از:

• میل جنسی کم
• مشکل در نعوظ
• مشکلات باروری

علائم سطح بالای تستوسترون در زنان عبارتند از:

• ضخیم شدن صدا
• بی نظمی در عادت ماهانه
• رشد موهای زائد بدن
• آکنه و جوش
• مشکلات باروری
• اضافه وزن

رنج نرمال آزمایش SHBG چقدر است؟

به طور کلی میزان پروتئین SHBG در مردان کمتر از زنان است. نقش این پروتئین کنترل کردن میزان دریافت تستوسترون توسط بافت‌ها است. به همین دلیل افزایش SHBG غالبا با کاهش تستوسترون و کاهش SHBG با افزایش این هورمون ارتباط دارد.

میزان طبیعی این پروتئین برای مردان ۱۰ تا ۵۵ نانومول در لیتر و برای زنان ۱۸ تا ۱۴۵ نانومول در میلی‌لیتر است. البته بسته به آزمایشگاه، ممکن است این مقدار کمی تفاوت داشته باشد. برای تفسیر دقیق این اعداد لازم است که با پزشک خود مشورت کنید.

تفسیر آزمایش SHBG چگونه انجام می‌شود؟

اگر نتیجه آزمایش SHBG نشان دهد که سطح آن خیلی پایین است، ممکن است به این معنی باشد که این پروتئین به اندازه کافی به تستوسترون متصل نمی‌شود. این باعث می‌شود تا تستوسترون آزاد بیشتری در بدن شما وجود داشته باشد. همچنین ممکن است باعث شود که تستوسترون بیش از حد به بافت‌های بدن شما نفوذ کند.

اگر میزان آزمایش SHBG شما بیش از حد بالا باشد، ممکن است به این معنی باشد که این پروتئین بیش از حد لازم به تستوسترون متصل می‌شود. بنابراین هورمون آزاد کمتری در بدن وجود دارد و ممکن است بافت‌های شما تستوسترون کافی دریافت نکنند.

اگر سطح SHBG شما خیلی پایین باشد، می‌تواند نشانه بیماری‌ها یا شرایط زیر باشد:

• کم کاری تیروئید
• دیابت نوع ۲
• استفاده بیش از حد از داروهای استروئیدی
• سندرم کوشینگ (وضعیتی که در آن بدن شما هورمونی به نام کورتیزول را بیش از حد تولید می‌کند.)
• در مردان، می‌تواند به معنای سرطان بیضه یا غدد فوق کلیوی باشد. غدد فوق کلیوی در بالای کلیه‌ها قرار دارند و به کنترل ضربان قلب، فشار خون و سایر عملکردهای بدن کمک می‌کنند.
• در زنان، می‌تواند به معنای سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد. PCOS یک اختلال هورمونی شایع است که زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و یکی از علل اصلی ناباروری زنان است.

اگر سطح SHBG شما خیلی بالا باشد، می‌تواند نشانه موارد زیر باشد:

• بیماری کبد
• پرکاری تیروئید
• اختلال در اشتها
• در مردان، می‌تواند به معنای مشکل در بیضه‌ها یا غده هیپوفیز باشد. غده هیپوفیز در زیر مغز قرار دارد و بسیاری از عملکردهای بدن را کنترل می‌کند.
• در زنان، می‌تواند به معنای مشکل غده هیپوفیز یا بیماری آدیسون باشد. بیماری آدیسون اختلالی است که در آن غدد فوق کلیوی قادر به تولید هورمون‌های خاص نیستند.

اگر در مورد تفسیر نتیجه آزمایش خود سوالی دارید، با پزشک خود مشورت کنید.

تست‌های مرتبط با آزمایش SHBG

پزشک شما ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند تست تستوسترون تام یا تست استروژن را برای کمک به تشخیص دقیق‌تر تجویز کند. آزمایش سطح آلبومین و یک یا چند هورمون جنسی دیگر مانند پرولاکتین، استرادیول، LH و FSH (هورمون محرک فولیکول) نیز ممکن است برای ارزیابی تعادل موجود هورمون‌ها انجام شود.

چه چیزهایی می‌تواند باعث تغییر سطح SHBG شود؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک بر عملکرد تخمدان‌ها تاثیر می‌گذارد و عوارض جانبی ناخواسته‌ای ایجاد می‌کند. قرص‌های ضد بارداری یا داروهای ضد صرع نیز می‌توانند باعث افزایش سطح SHBG شوند. داروهای هورمونی و همچنین مکمل‌های استروئیدی که ورزشکاران استفاده می‌کنند نیز می‌توانند باعث تغییر سطح SHBG شوند.

کاهش تستوسترون در جریان خون از عوامل خطر برای سندرم متابولیک در مردان مسن است. سندرم متابولیک نامی است که به ترکیبی از دیابت، فشار خون بالا و چاقی اطلاق می‌شود. سندرم متابولیک خطر ابتلا به بیماری‌های عروق کرونر قلب، سکته مغزی و بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد.

شرایط انجام آزمایش SHBG چیست؟

این آزمایش به آمادگی خاصی نظیر ناشتایی نیاز ندارد و در هر زمان از روز می‌تواند انجام شود. اما همانطور که گفته شد بعضی دارو‌ها و خوراکی‌ها می‌تواند بر میزان آن تاثیرگذار باشد. لازم است که پزشک شما در مورد تمام داروهای دارای نسخه و بدون نسخه و همچنین مکمل‌ها و تقویت کننده‌هایی که استفاده می‌کنید اطلاع داشته باشد.

انجام آزمایش SHBG در منزل با هومکا

پس از آنکه به سوال "هورمون SHBG چیست؟" پاسخ داده شد، بهتر است بدانید که برای انجام آزمایش SHBG نیازی به مراجعه حضوری به آزمایشگاه نیست. با استفاده از خدمات آزمایش در منزل هومکا می‌توانید به راحتی این آزمایش را در منزل و تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی انجام دهید. خدمات هومکا هم‌ اکنون در استان تهران و شهرهای مشهد، کرج، اهواز، شیراز، رشت، تبریز و اصفهان در دسترس است.

هومکا با تیمی متخصص و در شرایط کاملا بهداشتی، آمادگی دارد تمام آزمایش‌های پزشکی را در محل مورد نظر شما انجام داده و نتایج  و تفسیر آن را به صورت آنلاین در اختیار شما قرار دهد. برای ثبت درخواست آزمایش در منزل با شماره تلفن ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا به سایت هومکا به نشانی www.homeca.ir مراجعه فرمایید.