ویولنسل و ویولا از سازهای آرشه ای غربی

در مقاله قبلی به معرفی ساز ویولن همراه مشخصات فنی این ساز برای علاقمندان، پرداخته شد. در ادامه معرفی سازهای آرشه ای غربی، به معرفی ویولن آلتو، ویولنسل و کنترباس می پردازیم.

ویولن آلتو (ویولا)

از نظر ساختمانی و طرز گرفتن عینا شبیه به ویولن، فقط حدود چند سانتی متر از آن بزرگتر است. تفاوت دیگر این ساز با ویولن در کوک و وسعت صدای آن است. فواصل سیم ها در این ساز نیز، مانند ویولن، پنجم است و باید دانست که نت این ساز را با کلید (دو) روی خط سوم می نویسند. نقش تک نوازی در این ساز کمی کمتر از این نقش در ویولن است، در عوض ویولن آلتو یکی از اعضای مهم همنوازهای کوچک و همنواز بزرگ (سمفونیک و نظایر آن) است. با تقریب خوبی می توان گفت قیمت ساز ویولن آلتو (ویولا) از 500 هزار تومان شروع می شود.

ویولنسل

ویولنسل چنان بزرگتر از دو ساز آرشه ای قبلی است که نوازنده مجبور است آن را برای اجرا بر روی زمین، ما بین پاهای خود تکیه دهد، در حالیکه خود روی صندلی می نشیند. از این جهت در انتهای تحتانی ویولنسل، میله ای آهنی نصب شده (که در غیر هنگام اجرا آن را باز می کنند یا می پیچند و به داخل جعبه سر می دهند) و نوک آن روی زمین قرار دارد. فواصل سیم های این ساز هم مانند ویولن و ویولا پنجم است. نت این ساز را در اصوات بم با کلید (فا)، در اصوات وسط با کلید (دو) خط چهارم و در اصوات زیر با کلید (سل) می نویسند. قیمت ساز ویلنسل از حدود 700 هزار تومان به بالا می باشد.

کنتر باس

ساز کنترباس، بزرگترین و بم ترین عضو گروه سازهای آرشه ای است. شکل ظاهر آن کمی با سه ساز قبلی تفاوت دارد. در قسمت بالای بدنه، جدار خارجی مانند سه ساز دیگر گرد نیست، بلکه با انحنائی عکس انحنای آنها، کم و بیش در جهت مماس شدن با دسته پیش می رود. سطح ساز در عقب نیز بر خلاف سه ساز دیگر گرده ماهی نبوده، بلکه صاف است. اختلاف دیگر این ساز این است که امروزه سیم های کنتر باس به فواصل چهارم کوک می شود. نکته دیگر اینکه در این ساز، اصوات عملا یک اکتاو بم تر از نتی که برای آن می نویسند صدا می دهد. برخی از کنتر باس ها هم دارای پنج سیم هستند. دو سیم چهارم و پنجم در این کنتر باس ها، به فاصله سوم کوک می شوند. برخی دیگر در این ساز، چهار سیمه با همان کوک یاد شده در بالا است، ولی سیم بم (می) به یاری دستگاهی مکانیکی که در ساز تعبیه شده، می تواند تا فاصله سوم بزرگ (نت دو) بم تر شود و دوباره به کمک همان دستگاه نت (می) را بشنواند. در قرن نوزدهم و کمی قبل از آن، کنتر باس ها دارای سه سیم بوده اند. قیمت کنترباس از 1 میلیون تومان شروع می شود.

گردآورنده: سپیدخت حکیمی

مجله زونکن