آموزشگاه های زبان، آمادگي کنکور و دوره هاي تقويتي تک درس که از آنها با عنوان موسسات آزاد علمي ياد مي شود از مجموعه قوانيني تبعيت مي کنند که از سوي آموزش و پرورش تدوين شده و نظارت مي شود. تدوين قوانين حاکم بر اين دست موسسات يک دهه پيش با داغ شدن تنور فعاليت آموزشگاه هاي آزاد در کشور و در ششصدوشصت ونهمين جلسه شوراي عالي آموزش و پرورش در مورخ 29/9/1380 و اصلاحيه مصوب هفتصدوبيست وپنجمين جلسه شورا در سال 84 صورت گرفته است.
در فصل يکم آيين نامه آموزشگاه هاي علمي آزاد آمده است: موسسات علمي آزاد مراکزي هستند که به منظور آموزش و نشر و گسترش علوم و معارف در دوره هاي ابتدايي، راهنمايي، متوسطه و پيش دانشگاهي و آمادگي کنکور و زبان هاي خارجي با رعايت ضوابط و بدون صدور هر گونه مدرک تحصيلي رسمي، توسط افراد حقيقي يا حقوقي تاسيس مي شوند. در اين مراکز برگزاري کلاس ها و دوره هاي آموزشي حضوري، غير حضوري و نيمه حضوري (از قبيل مکاتبه اي، ادواري و مجازي) متناسب با نوع مجوز و همچنين برگزاري آزمون هاي حضوري و غير حضوري، مطالعه، تهيه و تدوين و ارائه جزوات، کتب، نرم افزارهاي آموزشي مرتبط با فعاليت هاي مربوط با رعايت ضوابط و مقررات موضوعه، ارائه خدمات مشاوره تحصيلي، برگزاري اردوهاي آموزشي با رعايت ضوابط مربوطه توسط آموزشگاهي مجاز صورت مي گيرد.
در فصل دوم آيين نامه آموزشگاه هاي علمي آزاد نيز تصريح شده: اشخاص حقيقي و حقوقي پس از طي مراحل قانوني اجازه تاسيس آموزشگاه را از وزارت آموزش و پرورش دريافت مي کنند. در ماده 6 فصل دوم هم گفته شده: مدير آموزشگاه هاي دوره ابتدايي حداقل بايد داراي گواهينامه ديپلم دانشسراي مقدماتي يا ديپلم کامل متوسطه و پنج سال سابقه آموزشي در آموزش و پرورش يا دانشگاه ها يا موسساتي باشد که اساسنامه آنها به تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش رسيده است. مدير آموزشگاه هاي دوره راهنمايي تحصيلي نيز حداقل بايد داراي گواهينامه فوق ديپلم و پنج سال سابقه آموزشي در آموزش و پرورش يا دانشگاه ها يا موسساتي باشد که اساسنامه آنها به تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش رسيده است. مدير آموزشگاه ها در سطح دوره متوسطه و پيش دانشگاهي و تعليم زبان هاي خارجي و کلاس هاي کنکور حداقل بايد داراي دانش نامه ليسانس و پنج سال سابقه آموزشي در آموزش و پرورش يا دانشگاه ها يا موسساتي باشد که اساسنامه آنها به تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش رسيده است. همچنين در آيين نامه آموزشگاه هاي علمي آزاد ذکر شده که اشتغال به کار اتباع بيگانه منوط به داشتن کارت اقامت و نيز اجازه اشتغال به کار بر اساس قوانين و مقررات مربوطه است.
در فصل سوم اين آيين نامه که مربوط به مقررات عمومي است در خصوص اماکن مراکز آزاد علمي عنوان شده: محل آموزشگاه بايد در ساختمان مجزا يا در طبقات مستقل يا در محل مدرسه غير دولتي يا دولتي به طور غير همزمان باشد.
در مواردي که بخشي از يک ساختمان به صورت مسکوني مورد استفاده است، محل آموزشگاه بايد داراي ورودي مستقل باشد.
علاوه بر اينکه در ماده15 فصل سوم آيين نامه موسسات علمي آزاد تاکيد شده که اجازه تاسيس آموزشگاه به موسس حقيقي و حقوقي به هيچ عنوان قابل واگذاري يا انتقال به غير نيست. ضمن آنکه در ماده 18 گفته شده تمامي کارکنان آموزشگاه هاي مخصوص دختران بايد زن و همه کارکنان آموزشگاه هاي مخصوص پسران بايد مرد باشند. در اين آيين نامه همچنين گفته شده: چنانچه به تشخيص شوراي نظارت منطقه و استان و در صورتي که امکان تامين معلم زن براي تدريس در کلاس هاي پيش دانشگاهي و آمادگي کنکور دختران وجود نداشته باشد، مي توان از وجود آقايان متاهل با حداقل 35 سال و با رعايت ساير مقررات استفاده کرد. بديهي است اشتغال زنان در گروه علمي و اداري آموزشگاه پسران به استثناي آموزشگاه هاي خاص دوره ابتدايي مجاز نخواهد بود.
در فصل سوم آيين نامه آموزشگاه هاي علمي آزاد درخصوص رعايت قوانين از سوي موسسات علمي با صراحت تاکيد شده است آن گونه که در ماده 19 اين آيين نامه آمده است: آگهي هاي تبليغاتي آموزشگاه بايد با تاييد اداره آموزش و پرورش منتشر شود يا در ماده 20 آمده که آموزشگاه به هيچ عنوان و تحت هيچ شرايطي حق دريافت وجوه اضافي غير از شهريه تاييد شده از سوي شوراي نظارت استان را نخواهد داشت.
در فصل چهارم آيين نامه آموزشگاه هاي علمي آزاد و زبان هاي خارجه درخصوص مقررات مربوط به دانش آموزان و لزوم رعايت آن تاکيد شده است: «چنانچه دانش آموزي وظايف خود را انجام ندهد يا در انجام آن کوتاهي کند، متخلف محسوب و حسب مورد، تذکر شفاهي، تذکر کتبي و در نهايت اخراج دانش آموز بدون استرداد شهريه صورت مي گيرد.
رسيدگي و نظارت عمومي بر عملکرد آموزشگاه ها و ايجاد هماهنگي لازم در سراسر کشور براساس فصل پنجم اين آيين نامه بر عهده شوراي نظارت مرکزي است که وظيفه آنها لغو اجازه تاسيس و تعطيلي آموزشگاه ها به صورت دائم، تعيين ضوابط و نحوه جذب نيروي انساني آموزشگاه ها و بررسي و اعلام نظر در خصوص مصوبات شوراي نظارت استان و لغو مصوبات مغاير با قوانين و مقررات مربوط به آموزشگاه هاي علمي آزاد است.
همچنين در ماده 39 فصل ششم آيين نامه موسسات علمي آزاد که مربوط به رسيدگي به تخلفات آموزشگاه هاست. آمده: آموزشگاه هايي که بر اساس اين آيين نامه توسط وزارت آموزش و پرورش غير قانوني اعلام شوند مشمول قانون تعطيل موسسات و واحدهاي آموزشي و تحقيقاتي و فرهنگي که بدون دريافت مجوز قانوني داير شده و مي شوند خواهند بود و مطابق آيين نامه اجرايي مربوط به مراجع قضايي و انتظامي براي پيگيري و برخورد با متخلف معرفي خواهند شد.